Samogłoski ćwiczenia logopedyczne dla dzieci

Samogłoski ćwiczenia logopedyczne dla dzieci

Samogłoski odbierane są w strukturach prawej półkuli mózgu ( globalnie przetwarzającej). Nauka czytania samogłosek polega na całościowym ujmowaniu obrazu graficznego. Niezmiernie przydatne okazują się wtedy gesty wizualizacyjne, które poprzez wykonanie ruchu dłonią tworzą w pamięci dziecka związek obrazu i ruchu z dźwiękiem . Zrozumienie takiego związku, znak i jego znaczenie jest pierwszym etapem nauki czytania.

Gesty wizualizacyjne dokładnie opisane są w książce „Metody wywoływania głosek” Jagoda Cieszyńska oraz pomocy dydaktycznej „Gesty wizualizacyjne – techniki ułatwiające artykulację głosek”.

Naukę odczytywania samogłosek realizujemy w trzech etapach: powtarzanie, rozumienie, nazywanie.

Naukę zaczynamy od powtarzania i odczytywania samogłosek prymarnych : AUI, następnie sekundarnych OEY. Odczytując samogłoskę, dziecko zapoznaje się z jej ruchową wizualizacją, czyli wykorzystujemy gesty artykulacyjne, które bardzo ułatwiają proces zapamiętywania.

I ETAP POWTARZANIE

Na początku należy pokazać związek: samogłoska – zdarzenie przedstawione na ilustracji. Ważne jest także przygotowanie do rozumienia, że różne sytuacje mogą być nazwane przez taką samą samogłoskę. Obraz samogłoski odnosi się do całej przedstawionej na ilustracji sytuacji, nigdy do pojedynczego rysunku. Nie może być to obrazek auta do głoski A.

Na początkowym etapie można wykorzystać następujące propozycje:

A – dziewczynka kołysze lalę,

U – odgłos lecącego samolotu,

I – wyrażenie dźwiękonaśladowcze przypisane śwince,

O – zdziwiony chłopiec,

E – płaczące dziecka,

Y – chłopiec budzi się, podnosi ręce do góry.

Każdy terapeuta może wprowadzać własne modyfikacje

Kojarzenie samogłoski z sytuacją na obrazku. Najpierw samogłoski prymarne

A U I. Mówimy do dziecka : popatrz pani buja dziecko i mówi „A”, leci samolot słyszymy „U”, świnka śmieje się i słyszymy „ I” . Następnie podajemy samogłoskę dziecku i pytamy kto mówi np. „ A „. Zadaniem dziecka jest dołożenie samogłoski do obrazka.

Dokładamy kolejne samogłoski – samogłoski sekundarne O E Y. Misiowi urwało się uszko dziewczynka dziwi się i mówi „O”, dzidziuś płacze słyszymy „E”, chłopiec wstał rano, przeciąga się i mówi „Y”. Następnie pytamy dziecko kto mówi np. „O” . Zadaniem dziecka jest skojarzenie samogłoski z obrazkiem.

I poszło całkiem dobrze:

Propozycje ćwiczeń

Dokładanie samogłoski do samogłoski – powtarzamy (samogłoski prymarne). Dziecko powtarza po terapeucie samogłoski, następnie dokłada takie same. Takie ćwiczenia wykonujemy również z samogłoskami sekundarnymi OEY.

Tu już trudniejsze zadanie – dziecko powtarza po terapeucie samogłoskę naklejoną na pudełku następnie segreguje serduszka z samogłoskami do odpowiednich pudełek (zadanie jest dość trudne gdyż samogłoski zapisane są na różnych kolorach piankowych serduszek, ćwiczenie wymaga dużej koncentracji uwagi.

W tym ćwiczeniu odczytujemy samogłoskę znajdującą się na planszy. Dziecko ma znaleźć taką samą, powtórzyć po terapeucie i włożyć w odpowiednie miejsce.

Powtarzamy i szukamy takiej samej samogłoski. Wprowadzamy jednocześnie z „U” „Ó”.

II ETAP – ROZUMIENIE

Na tym etapie Metody Krakowskiej® dziecko pokazuje/podaje odczytywane przez dorosłego samogłoski. Jako podpowiedź stosujemy gesty wizualizacyjne ( odwołanie się do układu ust podczas wypowiadania głoski).

Propozycje ćwiczeń

Karmimy króliczka – terapeuta/rodzic odczytuje samogłoskę zadaniem dziecka jest odnalezienie marchewki ze słyszaną samogłoską i nakarmienie królika.

Łowimy samogłoskowe rybki . Dziecko łowi rybkę z odczytaną przez terapeutę samogłoską i wrzuca do stawu.

Bałwanek zbiera samogłoski. Odczytujemy samogłoskę dziecko odnajduje wśród wszystkich rozłożonych na stole i wrzuca bałwankowi do koszyczka.

Kotek zbiera samogłoski. Jak widać na zdjęciu podpowiedzią są gesty wizualizacyjne. Tu kotek prosi o samogłoskę „U”.

A teraz che „I”

ETAP III Samodzielne nazywanie

Samodzielne nazywanie czyli samodzielne czytanie – dziecko odczytuje samogłoski lub nazywa przedstawione na ilustracjach sytuacje. Bardzo ważna jest zamiana ról. Dziecko wciela się w rolę nauczyciela. Odczytuje samogłoski, zadaniem terapeuty/rodzica jest wskazanie słyszanej samogłoski. Zamiana ról powoduje, że dziecko chętnie powtarza by uczyć dorosłego i w ten sposób utrwala swoją wiedzę.

Kilka propozycji ćwiczeń

Do samodzielnego czytania bardzo przydatne są książeczki z serii „Kocham czytać”. Na początku dziecko odczytuje pojedyncze litery oznaczające wypowiadane samogłoski (czytanie prawopółkulowe). Opowiadamy dziecku co dzieje się na ilustracji i pytamy np.: co mówi Ola?

Jeżeli dziecko dobrze czyta pojedyncze samogłoski przechodzimy do czytanie samogłosek w sekwencjach . Najpierw są to sekwencje jednorodne czyli takie same samogłoski np. : AAA, OO. Jest to ważny etap stopniowego przechodzenia do całościowego globalnego czytania prawopółkulowego do czytania sekwencyjnego lewopółkulowego.

Co mówią zwierzątka?

Dziecko czyta sekwencje samogłosek – ważne jest by dziecko przeczytało tyle samogłosek ile zostało zapisanych.

Następnie czytamy sekwencje niejednorodne – czyli jest to zestaw różnych samogłosek.

Co mówią zwierzątka?

Jeszcze kilka propozycji ćwiczeń utrwalających czytanie

Przydatna będzie tablica magnetyczna. Dziecko przykleja takie samogłoski wg podanego wzoru od strony lewej do prawej i odczytuje je.

Samodzielne czytanie:

Dokładamy kwiatki do łodyżek i czytamy.

Dziecko szuka takich samych samogłosek i odczytuje je. Samogłoski zapisane są na różnych kolorach.

Jeżeli dziecko już dobrze czyta wszystkie samogłoski możemy wykonywać ćwiczenia pamięci słuchowej i wzrokowej.

Przykładowe ćwiczenie pamięci słuchowej:

Terapeuta wskazując na domki od strony lewej i mówi np. O, I. Zadaniem dziecka jest zapamiętanie słyszanych samogłosek i umieszczenie ich we właściwym domku od strony lewej do prawej. Podczas słuchania samogłosek pozostałe należy zakryć kartką, żeby dziecko skupiło się tylko na odbiorze słuchowym.

Przykładowe ćwiczenie pamięci wzrokowej sekwencyjnej :

Ćwiczenia pamięci wzrokowej z wykorzystaniem samogłosek. Tutaj ćwiczymy pamięć sekwencyjną. Pokazujemy kolejno samogłoski zadaniem dziecka jest zapamiętanie i ułożenie od strony lewej do prawej. Samogłoski które leżą przed dzieckiem należy zakryć kartką.

Czy się uda?

BRAWO!!!

Przyszedł czas na kodowanie

Ważne by dziecko wykonywało zadanie od strony lewej do prawej. Zadaniem dziecka jest ułożenie samogłoski pod odpowiadającym jej obrazkiem. Ważne by dziecko wykonywało zadanie od strony lewej do prawej.

Udało się. Zadanie wykonane wzorowo. Teraz trzeba tylko poprawnie przeczytać.

Opracowała: Anita Chmielińska

Bibligrafia:

„Wczesna diagnoza i terapia zaburzeń autystycznych” Jagoda Cieszyńska

„Metoda Krakowska wobec zaburzeń rozwoju” Jagoda Cieszyńska

„Kocham uczyć czytać” Jagoda Cieszyńska