Rozwój motoryczny dziecka jest wynikiem prawidłowo rozwijającej się motoryki małej i dużej. Czym jest motoryka duża i mała? Czym się różnią? Jakie są objawy zaburzeń w tych sferach? W poniższym artykule wyjaśniono czym jest duża i mała motoryka oraz jakie występują zaburzenia w ich rozwoju.
Motoryka dziecka jest wynikiem całościowego rozwoju dziecka pod względem fizycznym jak i poznawczym. Harmonijny rozwój dziecka umożliwia mu odkrywanie świata w jeszcze pełniejszej mierze. Rozwój motoryki małej obejmuje ruchy dłoni i palców, natomiast motoryka duża obejmuje swoim zakresem ruchy kończyn górnych, dolnych dziecka oraz ruch całego jego ciała. Wszelkie odstępstwa od oczekiwanych osiągnięć rozwojowych dziecka powinno motywować dorosłych do konsultacji ze specjalistą. Im wcześniej pomagamy wejść dziecku w przewidywany etap rozwoju motorycznego, tym lepsze osiągamy efekty. Zapobiegamy też zaburzeniom motorycznym. Treść tego artykułu daje zrozumienie definicji i charakterystyki motoryki dużej i małej. Wskazuje różnice między nimi. Zawiera także informację na temat zaburzeń i objawów związanych z motoryką małą i motoryką dużą. Zapraszamy po dużą dawkę przydatnej wiedzy!
Motoryka duża – charakterystyka
Motoryka duża jest jednym z aspektów motoryki. Dotyczy ona ruchów angażujących całe ciało: dużych grup mięśniowych kończyn górnych(rąk) oraz dolnych (nóg).
Dzięki prawidłowo rozwijającej się motoryce dużej, dziecko uczy się:
- kucać,
- biegać,
- omijać przeszkody,
- turlać się,
- naśladować ruchy drugiej osoby,
- pływać.
Zabawy ruchowe organizowane w przedszkolu i domu wpływają na rozwój motoryki dużej. Warto wspomnieć, że synchronizacja ruchów prawej i lewej strony ciała jest bardzo ważna, umożliwia ona na przykład klaskanie w dłonie (obie dłonie wykonują ruchy na zasadzie lustrzanego odbicia). Prawidłowy rozwój motoryki dużej warunkuje dalszy rozwój motoryczny prowadzący do wyboru dominacji stronnej ciała, tzn. wyboru dominującej ręki, oka, ucha i nogi. A to z kolei wpływać będzie na to jak skutecznie dziecko nabędzie umiejętność czytania, pisania oraz jak skutecznie będzie się uczyć. Praktyczne przykłady ćwiczeń motoryki dużej można znaleźć w artykule: Ćwiczenia stymulujące rozwój motoryki dużej u dzieci.
Motoryka duża – objawy zaburzeń u dzieci
Na co należy zwrócić uwagę w rozwoju dużej motoryki naszego dziecka? Jakie są objawy zaburzeń motoryki dużej, oto kilka przykładów:
- zaburzenia równowagi,
- trudności w zakresie koordynacji ruchowej,
- częste potykanie się,
- brak asekuracji podczas upadku,
- niechęć do aktywności fizycznej i eksploracji przestrzeni,
- zakłócenia koordynacji wzrokowo – ruchowej widoczne podczas zabaw wymagających ruchów pod kontrolą wzroku (np. rzucanie piłką).
Motoryka mała – charakterystyka
Motoryka mała jest z drugim aspektem motoryki. Zakres ruchów jest ograniczony do mięśni dłoni i palców. Im lepiej współpracują ze sobą dłonie, tym wyższa jest precyzja wykonania zadań manualnych.
Dzięki prawidłowo rozwijającej się motoryce małej, dziecko może nauczyć się:
- rysować,
- wycinać nożyczkami,
- tworzyć prace plastyczne wykorzystując różne techniki plastyczne (np. farbami, z bibuły, plasteliną)
- sznurować buty,
- pisać,
- wykonywać czynności samoobsługowe.
Motoryka mała – objawy zaburzeń u dzieci
Jeśli pojawią się jakiekolwiek nieprawidłowości w rozwoju motorycznym i fizycznym dziecka, może ono mieć ograniczone możliwości motoryczne ręki. Jakie są objawy zaburzeń w zakresie motoryki małej, oto na co warto zwrócić uwagę:
- brak wyboru dominującej ręki do ok. 3 r.ż,
- duża męczliwość i niechęć do wykonywania zadań manualnych,
- mała precyzja dłoni i palców,
- niestaranne pismo,
- nieprawidłowy chwyt narzędzia kreślarskiego ok. 6 r.ż.,
- nieprawidłowa postawa ciała podczas pracy przy stoliku.
Praktyczne przykłady ćwiczeń motoryki małej można znaleźć w artykule: Motoryka mała ćwiczenia – nasze propozycje na dobrą zabawę.
Jeżeli cokolwiek nas niepokoi w rozwoju motorycznym naszego dziecka, warto jak najszybciej skonsultować się ze specjalistą. Podpowie on jak możemy pracować nad wybraną sferą. Możemy tym samym szybko pomóc naszemu dziecku wrócić na prawidłową ścieżkę rozwoju motorycznego. Najlepszą profilaktyką jest nawyk aktywnego wypoczynku.

Emilia Płecha
Emilia Płecha - pedagog i terapeuta zajęciowy. Prowadzi terapię w Centrum Terapii i Rozwoju Dzieci Juniora w Lublinie. Skutecznie pracuje z dziećmi z zaburzeniami komunikacji językowej, w tym z dziećmi: z autyzmem, z zespołem Aspergera, dysleksją, niedosłuchem, opóźnionym rozwojem mowy.