Obecnie rodzice dobrze wiedzą jak ważny jest rozwój dziecka w pierwszych latach jego życia. Jak dobrze wykorzystać ten czas? Które gry i zabawy rozwijające mowę dziecka są najlepsze? W tym artykule wskazano jak można wspomagać rozwój mowy dziecka w czasie zabawy.
Rozwój mowy jest niezwykle ważny. Jego poziom wpływa na rozwój dziecka w pozostałych sferach. Kiedy dziecko przekracza krytyczny moment na opanowanie danej umiejętności, później może być mu trudno ją zdobyć. Ten artykuł omawia praktyczne porady oraz przykłady zabaw, które wspierają rozwój mowy u dzieci. Zamieściłam sugestie, które gry i zabawy stymulujące rozwój mowy dziecka są odpowiednie dla dzieci od 1. do 3. roku życia.
Gry i zabawy stymulujące rozwój mowy rocznego dziecka
W pierwszym roku życia dziecko uczy się nazw osób i rzeczy. Zanim nazwie zwierzątka, znacznie chętniej określi je wyrażeniem dźwiękonaśladowczym. Chętnie powtarzają samogłoski i sylaby z dorosłym. W ich mowie pojawiają się wypowiedzi jednoczłonowe.
Oto pomysły na proste zabawy rozwijające mowę rocznego dziecka:
- Zachęcamy dziecko do wskazywania osób i przedmiotów oraz ich nazywania.
- Oglądamy wspólnie książeczki i prosimy dziecko o wskazywanie zwierzątek. Nazywamy je i wypowiadamy odpowiednie wyrażenia dźwiękonaśladowcze.
- Odszukujemy ukryte przedmioty i je nazywamy.
- Zachęcamy do podejmowania prób rysowania i używania narzędzi. Najważniejsze jest, żeby dziecko mogło bez przeszkód rysować i jednocześnie ćwiczyć prawidłowy chwyt kredki. Jeśli zastanawiacie się jakie kredki będą najwygodniejsze dla dziecka w tym wieku, oto przykład:

Jakie gry i zabawy na rozwój mowy u dwulatka?
W tym czasie dziecko chętnie eksploruje przestrzeń, zaczyna budować dwuczłonowe zdania. Zna sporo nazw osób i rzeczy, pojawiają się określenia czynności (czasowniki). Jeśli dany wyraz jest zbyt trudny do wypowiedzenia, wówczas dzieci wymyślają swoją “wersję” (np. rękawiczki – “kiki”). Stąd tak wiele neologizmów w słowniku dwulatka. Jakimi grami i zabawami możemy stymulować rozwój mowy dzieckaw tym wieku?
Polecam takie zabawy rozwijające mowę:
- Prezentujemy zabawkę i pytamy: “Kto/co to?”. Czekamy na odpowiedź dziecka, jeśli zna tę zabawkę. Prezentujemy jak zabawka idzie do domku. Pytamy : “Co robi?” i również czekamy na odpowiedź dziecka. W zabawie jak najwięcej staramy się pokazywać różnorodnych czynności. Chodzi o to, żeby dziecko uczyło się kolejnych nazw czynności (czasowników) i mogło je zacząć używać w mowie spontanicznej. Zadawanie pytań jest dobrym przykładem dla dziecka i sprawi, że z czasem też samo zacznie je zadawać.
- Chowamy w worku zabawkę. Potrząsamy workiem by wzbudzić zaciekawienie dziecka. Podajemy go dziecku żeby mogło zajrzeć i wyjąć zabawkę. Pytamy dziecko co wyjęło (kto/co to?). Pokazujemy jakie czynności może wykonywać zabawka i je nazywamy.
- Wprowadzamy proste zabawy tematyczne oparte o proste sekwencje czynności i użycie narzędzia. Na przykład bawimy się “w dom”. Dziecko najpierw kroi chleb, “smaruje” go masłem i podaje lali do jedzenia. Wszystkim tym czynnościom towarzyszy prosty, poprawny gramatycznie opis dorosłego. Chodzi o dawanie dziecku wzoru budowania wypowiedzi i poszerzania jego słownika.
A jakie gry mogę zaproponować? Oto kilka moich propozycji:



Jakie zabawy i gry polecam dla 3-letniego dziecka?
W trzecim roku życia następuje u dziecka gwałtowny wzrost słownictwa. Mowa staje się coraz wyraźniejsza, zdania coraz poprawniej zbudowane gramatycznie. Szybki rozwój sprawności komunikacyjnej i społecznej sprzyja też rozwojowi zabawy. Jak wspierać dziecko na tym etapie rozwoju? Jakie gry i zabawy będą stymulować rozwój mowy 3-letniego dziecka? Przedstawiam kilka takich aktywności:
- Czytając wspólnie książeczki z dzieckiem zwracamy uwagę na to co przedstawione jest na ilustracji. Wprowadzamy określenie koloru, wielkości i cechu osób i przedmiotów (wprowadzamy przymiotniki).
- Zadając pytania staramy się stopniowo je utrudniać, na przykład obrazek przedstawia jak Kasia pije sok. Początkowo pytamy “Co robi?”, ale trudniejszą formą pytania jest: “Co robi Kasia?” lub “Co trzyma w rękach Kasia?”.
- Pamiętajmy, że trzeci rok jest najlepszym momentem na rozpoczęcie wczesnej nauki czytania. Czytanie rozwija wszystkie sfery poznawcze dziecka i przede wszystkim wspomaga rozwój mowy.
- Dobrą zabawą są zagadki językowe. Ćwiczą koncentrację uwagę, percepcję słuchową oraz rozumienie dłuższych wypowiedzi. Przy tym dają wiele radości.
A w co możemy wspólnie grać? Pomysłów jest wiele,na przykład:



Rozwój mowy dziecka a urządzenia elektroniczne – słowo przestrogi
Na rynku dostępnych jest wiele zabawek i gier edukacyjnych w formie urządzeń elektronicznych. Ale czy naprawdę mają dobroczynny wpływ na rozwój mowy dziecka? Niestety nie. Dzieje się tak dlatego, że mózg człowieka jest tak zaprojektowany, aby dzięki interakcjom z drugim człowiekiem, twarzą w twarz, uczyć się najefektywniej. Zbyt wczesny kontakt z urządzeniami elektronicznymi, zwłaszcza przed nabyciem języka, wyrządza więcej szkody niż korzyści. Może trwale zaburzyć rozwój mowy dziecka. Dlatego ceńmy urok i wartość zabaw ze swoim dzieckiem, bo właśnie one pomagają mu się rozwijać. A jeśli szukacie ciekawych gier stymulujących rozwój mowy dziecka to polecam zajrzeć na https://juniora.pl/rozwoj-mowy-dziecka.

Emilia Płecha
Emilia Płecha - pedagog i terapeuta zajęciowy. Prowadzi terapię w Centrum Terapii i Rozwoju Dzieci Juniora w Lublinie. Skutecznie pracuje z dziećmi z zaburzeniami komunikacji językowej, w tym z dziećmi: z autyzmem, z zespołem Aspergera, dysleksją, niedosłuchem, opóźnionym rozwojem mowy.